Ένα αρχείο δεκάδων πιθανών συνδυασμών των εικόνων με τις λέξεις. Μία εργαλειοθήκη για την κριτική επανεξέταση της ιστορίας της φωτογραφίας. Ένα αποθετήριο ιδεών υπό συνεχή διαμόρφωση. Μία χαρτογράφηση σύγχρονων εικαστικών αναζητήσεων σε διαρκή αλληλεπίδραση με τοπικές κοινότητες.
Η Νομαδική Βιβλιοθήκη, μία πρωτοβουλία του διεθνούς φεστιβάλ φωτογραφίας MedPhoto, είναι η πρώτη μετακινούμενη συλλογή φωτογραφικών βιβλίων στην Ελλάδα. Από το 2018 μέχρι σήμερα παραχωρείται διαδοχικά σε πανεπιστήμια, πολιτιστικά κέντρα, δημόσιες βιβλιοθήκες, λέσχες και σχολές φωτογραφίας, αποτελώντας τη βάση για εκπαιδευτικές δράσεις και την αφορμή για την ανάπτυξη ενός δημόσιου διαλόγου για τον οπτικό πολιτισμό.
Η μελέτη του φωτογραφικού βιβλίου ως έργου τέχνης και η σύνδεση της φωτογραφίας με αυτό ως πλαίσιο παρατήρησής της υπήρξε το εφαλτήριο για τη συγκρότηση της συλλογής. Η διάσταση τού φωτογραφικού βιβλίου ως προϊόντος συλλογικής εργασίας δημιουργών από διαφορετικά πεδία και η μετατόπιση που αυτό σηματοδοτεί από την μεμονωμένη εικόνα προς τη συγκρότηση νοήματος μέσα από ευρύτερες αφηγήσεις είναι ζητήματα που ανακύπτουν τόσο από το κάθε έργο της Νομαδικής Βιβλιοθήκης ξεχωριστά όσο και από τις μεταξύ τους συσχετίσεις. Αν και, όπως παρατηρεί ο David Campany, το φωτογραφικό βιβλίο απαντάται ως πρακτική ήδη από τις μέρες του Henry Fox Talbot και της Julia Margaret Cameron και παρόλο που στη διάρκεια του 20ου αιώνα μέσα από την πρακτική αυτή παρουσιάστηκαν αξιομνημόνευτα έργα από τους August Sander, Eugene Atget, Walker Evans και Robert Frank, είναι η έκρηξη του διαδικτύου στις αρχές του 21ου αιώνα που κατέστησε το φωτογραφικό βιβλίο προσιτό σε μαζικό κοινό και πυροδότησε την ανάγκη για τη συστηματική εξέταση των ιστορικών διαδρομών του.
Οι διαδρομές αυτές είναι τα νήματα που συνέχουν τη Νομαδική Βιβλιοθήκη και η εξέτασή τους είναι ένας από τους στόχους για την περαιτέρω κατανόηση του φωτογραφικού φαινομένου. Τα περάσματα από τον φορμαλισμό του Garry Winogrand και της Diane Arbus προς την αποδόμηση κυρίαρχων οπτικών κωδίκων από την Cindy Sherman και τον Jeff Wall στο πλαίσιο μεταμοντέρνων πρακτικών, η πραγμάτευση κοινωνικών προβλημάτων άλλοτε μέσα από προσωπικό πρίσμα όπως στην περίπτωση της Nan Goldin και άλλοτε μέσα από μία συντεταγμένη πολιτική τοποθέτηση όπως αυτή των Adam Broomberg και Oliver Chanarin, η διερεύνηση των ορίων μεταξύ ακίνητης και κινούμενης εικόνας σε έργα όπως του Chris Marker, η εκτεταμένη χρήση γλώσσας προς αναζήτηση ενός κριτικού ρεαλισμού από καλλιτέχνες όπως ο Allan Sekula, καθώς και η σχέση της φωτογραφίας με τις εικαστικές τέχνες όπως αυτή ψηλαφείται από τον John Baldessari, την Taryn Simon ή τον Robert Rauschenberg είναι ορισμένες μόνο από τις όψεις αυτού τού ολοένα και αναπτυσσόμενου εγχειρήματος.
Η Νομαδική Βιβλιοθήκη αποτελεί, επίσης, μία απόπειρα εμπλουτισμού του λόγου γύρω από τη φωτογραφία που συνοδεύεται από μεταφράσεις θεωρητικών κειμένων, χειρονομία που σκοπεύει στη διεύρυνση του χώρου των Κοινών (commons) και στον διαμοιρασμό της γνώσης. Είναι, τελικά, η Νομαδική Βιβλιοθήκη μία ανοιχτή πρόσκληση στην προσέγγιση της φωτογραφίας όχι ως ενός αισθητικοποιημένου και εξωιστορικού αντικειμένου, αλλά ως μίας διαδικασίας που προφέρει δυνατότητες συνδυασμού γνωσιακών στοιχείων, εικαστικών ποιοτήτων και αναφορών στην κοινωνική πραγματικότητα.
Φιλοξενήστε μία συλλογή
Η Νομαδική Βιβλιοθήκη παραχωρείται σε εκπαιδευτικούς και πολιτιστικούς φορείς, με στόχο την έκθεση/παρουσίαση των φωτογραφικών βιβλίων στο ευρύ κοινό της κάθε περιοχής όπου «σταθμεύει» για διάστημα ενός έως και τεσσάρων μηνών. Ο κάθε ενδιαφερόμενος φορέας μπορεί να επικοινωνήσει με το MedPhoto και να αιτηθεί την παραχώρηση κάποιας από τις συλλογές (ή μέρους τους), διαβεβαιώνοντας ότι υπάρχει κατάλληλος χώρος για την ασφαλή παραμονή των βιβλίων και αναλαμβάνοντας την ευθύνη για την ομαλή μεταφορά τους προς την έδρα του φορέα, καθώς και για την επιστροφή τους.
Ευχαριστίες
Καθοριστική για την έναρξη του έργου της Νομαδικής Βιβλιοθήκης ήταν η ευγενική δωρεά από το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (2017), καθώς και η χορηγία της Motor Oil (2019) χάρη στις οποίες κατέστη δυνατή η απόκτηση των πρώτων 200 τίτλων της συλλογής. Ο εμπλουτισμός της Νομαδικής Βιβλιοθήκης με 100 επιπλέον τίτλους πραγματοποιήθηκε χάρη στην οικονομική ενίσχυση που έλαβε η KOLEKTIV8 από το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού (2021).
Η KOLEKTIV8 ευχαριστεί επίσης το Μουσείο Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης, τις εκδόσεις FUTURA, τους Hatje Cantz, Lars Müller Publishers, ZONE BOOKS και VOID για τη συμβολή τους στη δημιουργία της συλλογής, καθώς και τους καλλιτέχνες Julia Borissova, Chris Dorley-Brown, Rita Puig Serra Costa, Πέτρο Ευσταθιάδη, Στράτο Καλαφάτη, Γιώργο Καραηλία, Γιάννη Καρπούζη, Αλέξανδρο Κατσή και Μαρία Λούκα, Χαράλαμπο Κυδωνάκη, Charlotte Lybeer, Simon Menner, Nelson Morales, Αιμιλία Μπαλάσκα, Liz Orton, Paris Savlas, Nicole Petarya Spak και Στέλλα Χρονοπούλου για τις δωρεές των βιβλίων τους.
EΠΙΜΕΛΗΤΙΚΗ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ ΤΗΣ «ΝΟΜΑΔΙΚΗΣ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗΣ»
Παύλος Φυσάκης
Είναι συνιδρυτής της καλλιτεχνικής κολεκτίβας Depression Era και καλλιτεχνικός διευθυντής του MedPhoto Festival. Έχει εργαστεί σε εφημερίδες και περιοδικά και έχει διδάξει φωτογραφία στη σχολή Focus School of Photography & New Media. Το φωτογραφικό του έργο έχει παρουσιαστεί στην Ελλάδα και το εξωτερικό σε ομαδικές και ατομικές εκθέσεις στο BOZAR (Βρυξέλλες), στη Μπιενάλε της Νίκαιας, στο Slought (Φιλαδέλφεια, ΗΠΑ), στο Unseen (Άμστερνταμ), στη PhotoBiennale Θεσσαλονίκης, στο φεστιβάλ Circulations (Παρίσι), στο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Κρήτης, στο Art Space Pythagorion, στο Ωδείο Αθηνών, στο Μουσείο Μπενάκη. Το φωτογραφικό του λεύκωμα «Land Ends» τιμήθηκε με το βραβείο καλύτερου ελληνικού φωτογραφικού λευκώματος για το 2010.
.
Δημήτρης Κεχρής
Είναι φωτογράφος, κινηματογραφιστής, επιμελητής εκθέσεων και υποψήφιος διδάκτωρ Ιστορίας και Θεωρίας του Κινηματογράφου στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο. Σπούδασε Φυσική στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και Ψηφιακές Μορφές Τέχνης στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών. Το έργο του έχει παρουσιαστεί στο Μουσείο Μπενάκη, στο Βυζαντινό Μουσείο, στην Ταινιοθήκη της Ελλάδος, στην Πινακοθήκη του Δήμου Αθηναίων, στο Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης, στο Μουσείο Ιστορίας του Πανεπιστημίου Αθηνών και στην Galeria Hexagono (Βαρκελώνη). Είναι συνιδρυτής της πλατφόρμας κριτικής της φωτογραφίας ALDEBARAN και ένας εκ των επιμελητών του MedPhoto Festival. Κείμενά του για τη φωτογραφία και τον κινηματογράφο έχουν δημοσιευτεί σε επιστημονικά περιοδικά και συλλογικούς τόμους. Το 2022 βραβεύτηκε από την ARTWORKS και συμμετείχε στο Πρόγραμμα Υποστήριξης Καλλιτεχνών «Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος». Το 2023 κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Αιγόκερως το βιβλίο του Το φιλμ-δοκίμιο και οι πολιτικές αισθητικές του, ενώ η ταινία του Αθήνα, αγάπη μου τιμήθηκε με βραβείο ντοκιμαντέρ στο 46ο Διεθνές Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους Δράμας.
.
Ελένη Παγκαλιά
Είναι απόφοιτη του τμήματος Αγγλικής Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών. Εργάζεται ως δημοσιογράφος και μεταφράστρια. Έχει συνδημιουργήσει το ηλεκτρονικό περιοδικό toperiodiko.gr, ενώ υπήρξε συντάκτρια και υπεύθυνη των Ειδικών Εκδόσεων στο περιοδικό «Δίφωνο». Συνεργάστηκε με τον Θόδωρο Αγγελόπουλο στην ταινία «Το λιβάδι που δακρύζει». Έχει ασχοληθεί συστηματικά με τον σύγχρονο χορό συμμετέχοντας στη χοροθεατρική ομάδα «Ακροποδητί», η οποία βραβεύτηκε το 2016 με το Βραβείο Χορού «Κάρολος Κουν» για την παράσταση «Medusa».
.
Πάσκουα Βοργιά
Σπούδασε πολιτιστική διαχείριση (ΜΑ) στο Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών, οργανωτική ψυχολογία στο Πανεπιστήμιο Columbia της Νέας Υόρκης (με υποτροφίες Fulbright και Ωνασείου) και ψυχολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Στο παρελθόν έχει εργαστεί ως ανεξάρτητη παραγωγός ντοκιμαντέρ και κειμενογράφος. Από το 2011 μέχρι το 2019 ήταν μέλος της καλλιτεχνικής κολεκτίβας Depression Era, με καλλιτέχνες, φωτογράφους και συγγραφείς, στο πλαίσιο της οποίας συνεπιμελήθηκε και διοργάνωσε εκθέσεις, εργαστήρια και δημόσιες εκδηλώσεις και παρεμβάσεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Από το φθινόπωρο του 2015 συντονίζει τη σειρά «Λέξεις & Σκέψεις» στη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση, διοργανώνοντας συμπόσια, εκθέσεις, εργαστήρια και φεστιβάλ που συνιστούν τόπους συνάντησης και πλαίσια συνεργασίας για τη διεθνή ακαδημαϊκή και καλλιτεχνική κοινότητα στην πόλη της Αθήνας. Από το 2016 είναι μέλος της επιμελητικής και οργανωτικής ομάδας τού MedPhoto Festival. Στην καλλιτεχνική και επιμελητική της πρακτική, εστιάζει στη διαλεκτική σχέση μεταξύ εικόνας και λόγου, ενώ διερευνά σημεία του οπτικού πολιτισμού, όπως τις νέες μορφές αισθητικής, ρητορικής και σχέσεων που προκύπτουν μέσα από τη σύγχρονη καλλιτεχνική πρακτική, τα media και τον ψηφιακό κόσμο.
.
Έλενα Ντόσα
Ειδικεύεται στις πολιτιστικές παραγωγές και την πολιτιστική διαχείριση. Με πτυχίο Πολιτιστικής Διαχείρισης από το Τμήμα Επικοινωνίας, Μέσων και Πολιτισμού (Πάντειο Πανεπιστήμιο), συνέχισε τις σπουδές της στην Αειφόρο Τουριστική Ανάπτυξη μέσω της Πολιτιστικής Κληρονομιάς, της Κοινωνίας και του Περιβάλλοντος (Πανεπιστήμιο Pantheon-Sorbonne, Παρίσι 1). Κατά τη διάρκεια των σπουδών της εργάστηκε ως βοηθός έκθεσης και παραγωγής σε πολιτιστικούς φορείς όπως το ΕΜΣΤ, το Μουσείο Μπενάκη, η ΣΤΕΓΗ του Ιδρύματος Ωνάση, το ΝΕΟΝ και η Nieuw Dakota (Άμστερνταμ). Από το 2016 εργάζεται ως υπεύθυνη παραγωγής και περιοδείας στο Elliniko Theatro της Νέας Υόρκης, συντονίζοντας παραστάσεις και εκπαιδευτικά προγράμματα διεθνώς. Από το 2017 συνεργάζεται με την εικαστική καλλιτέχνιδα Αιμιλία Παπαφιλίππου, από το 2019 είναι μέλος της Oneness Act και από το 2021 συντονίζει την παραγωγή και τις συνεργασίες του MedPhoto Festival και του illustradays, του πρώτου φεστιβάλ εικονογράφησης στην Ελλάδα.
.
Ιωάννης Μαρκάκης
Σπούδασε στο τμήμα Μηχανικών Σχεδίασης Προϊόντων και Συστημάτων, του Πανεπιστημίου Αιγαίου. Έχει εργαστεί ως freelance designer και art director από το 2012 έως το 2015, αναπτύσσοντας συνεργασίες με πολιτιστικούς οργανισμούς και πανεπιστημιακά ιδρύματα. Από το 2013 είναι συνδιοργανωτής της ημερίδας βιομηχανικού σχεδιασμού «Ελληνικό Ντιζάιν». Από το 2016 συμμετέχει στην οργανωτική ομάδα του MedPhoto Festival. Το 2018 συμμετείχε ως μέλος στην κριτική επιτροπή των Βραβείων Ερμής στην κατηγορία «Digital Design» και ως ομιλητής στο πανελλήνιο συνέδριο οπτικής επικοινωνίας «Design Athens». Τα τελευταία χρόνια αναλαμβάνει την καλλιτεχνική επιμέλεια εκδόσεων και τη γραφιστική επιμέλεια εκθέσεων. Παράλληλα με το design ασχολείται δημιουργικά με τη φωτογραφία, έχοντας συμμετάσχει σε εκθέσεις όπως: «The sense of an Ending» στην CAN Gallery (2017), «Follow me Home» στο Trii Art Hub (2018) και «Καλή τύχη» της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση (2019).
.
Αθανάσιος Κατσουγιάννης
Ο Αθανάσιος Κατσουγιάννης είναι σχεδιαστής, προγραμματιστής και εκπαιδευτικός. Η σχεδιαστική του πρακτική επικεντρώνεται στη σύνδεση ψηφιακών και αναλογικών αλληλεπιδράσεων στην καθημερινότητα μας. Δημιουργεί ιστοσελίδες, σχεδιαστικά εργαλεία και εμπειρίες που ανατρέπουν τις συνήθειες των χρηστών. Εξερευνά τα όρια νέων τεχνολογιών και ιδιαίτερων λειτουργιών τους που θα δώσουν ζωή στον στατικό κόσμο γύρω μας.
